دندان کم یاب دایناسور موساسور Mosasaurs

دندان کم یاب دایناسور موساسور

موساسور Mosasaurs چیست ؟

یک سرده از تیره موساسوریان و از پولک‌داران آبزی گوشت‌خوار منقرض‌شده مربوط به دوره کِرِتاسه می‌باشد. این سرده در پایان کرتاسه و بین ۷۰ تا ۶۶ میلیون‌سال پیش در دریاهای آمریکای شمالی، اروپای غربی و احتمالاً ژاپن و نیوزلند زندگی می‌کرده‌است.

نخستین سنگواره‌های موساسور در یک معدن سنگ آهک در شهر ماستریخت بر کناره رودخانه ماس در سال ۱۷۷۸ بدست آمده است. واژه موساسور از ترکیب کلمه لاتین Mosa به معنی رودخانه ماس در هلند و کلمه یونانی sauros به معنی مارمولک گرفته شده‌است. این جانور دریازی و ددمنش از نزدیک‌ترین جانوران به نیاکان مارها و بزمجه‌های امروزی به شمار می‌آید. موساسور از بزرگ‌ترین خزندگان دریایی تاریخ بوده و بزرگ‌ترین گونه آن یعنی موساسور هافمانی با حداکثر ۱۷ متر طول از بزرگترین درندگان تاریخ زمین محسوب می‌شود.

موساسورها هوا تنفس می کردند ، شناگران قدرتمندی بودند و به خوبی با زندگی در دریاهای گرم و کم عمق درون شهری که در دوره کرتاسه اواخر رواج داشت ، سازگار بودند . موساسورها آنقدر سازگار با این محیط بودند که به جای بازگشت به ساحل برای تخم گذاری به عنوان لاک پشت های دریایی ، به زندگی جوان ادامه دادند .

كوچكترين موساسور شناخته شده Dallasaurus turneri بود كه كمتر از يك متر (3/3 فوت) طول داشت. ماساژورهای بزرگتر معمولی تر بودند و بسیاری از گونه ها بیشتر از 4 متر (13 فوت) رشد می کردند. Mosasaurus hoffmannii ، بزرگترین گونه شناخته شده ، ممکن است به طول 17 متر (56 فوت) برسد. در حال حاضر ، بزرگترین اسکلت موساسور در معرض دید عموم در جهان در مرکز کشف فسیل کانادا در موردن ، مانیتوبا در معرض نمایش است . این نمونه با نام مستعار "بروس" به طول بیش از 13 متر (43 فوت) طول دارد. 

Mosasaurs شکل بدنی شبیه به مارمولک های مانیتور مدرن (وارنیدها) داشت اما برای شنا بیشتر دراز و روان تر بودند. استخوان های اندام آنها به طول کاهش یافته و دست و پا های آنها با ایجاد توری بین انگشت بلند و استخوان های انگشتان پا تشکیل شده است. دم آنها گسترده بود و نیروی حرکتی آنها را تأمین می کرد. تا همین اواخر فرض بر این بود که ماساچوس ها به روشی شبیه به روشی که امروزه مارهای کنگر و مارهای دریایی استفاده می کنند ، شنا کرده اند ، تمام بدن آنها را از یک طرف به سمت دیگر تخته می کند. با این حال ، شواهد جدید نشان می دهد که بسیاری از ماساوسورهای پیشرفته دارای پوسته های بزرگی و هلالی شکل در انتهای دم خود بودند ، همانند کوسه ها و برخی از اشیاوسورها. بدن آنها به جای استفاده از زیربناهای شبیه به مار ، سفت و سخت می ماند تا بتواند از آب عبور کند ، در حالی که دم آنها نیروی محرک قوی را فراهم می آورد.  این حیوانات ممکن است به جای تعقیب در پی آن ، سریع و با قدرت در گذر از طعمه لاغر و گود شوند. 

در بازسازی های اولیه ، ماساچس ها با قشر پشتی در حال اجرا درازای بدن آنها بودند که بر اساس بقایای ناشناس غضروف تراشه بود . با کشف این خطا ، به تصویر کشیدن ماسوره هایی با چنین هلال هایی در آثار هنری از قبل رواج یافته بود. 

آرواره بزرگ و کشیده‌ی این دایناسور ۶ تنی، به دندان‌های مخروطی شکل مجهز شده بود و می‌توانست فشار بسیار زیادی را بر روی طعمه اعمال کند. علاوه بر دندان‌های اصلی، در سقف دهان موساسور، تعدادی دندان کوچک‌تر هم وجود داشت که از فرار کردن طعمه‌هایی که در حال ورود به گلوی موساسور بودند، جلوگیری می‌کردند. زنجیره‌ی غذایی موساسور هیچ محدودیتی نداشت؛ از انواع و اقسام ماهی‌ها گرفته تا پرندگان، خزندگان، لاک‌پشت‌ها و حتی انواع کوسه‌های عظیم‌الجثه، هر چیزی که از گوشت ساخته شده بود، می‌توانست غذای موساسور باشد.

موساسور بدنی آیرودینامیک داشت و می‌توانست با سرعت زیادی در مقابل مقاومت جهت آب شنا کند. باله‌های جلویی موساسور بزرگ‌تر از باله‌های پشتی بودند؛ این موضوع در کنار باله‌ی انتهایی دم‌اش، نیروی محرک بسیار قدرتمندی را ایجاد می‌کرد.

آخرین تحقیقات نشان می‌دهد که موساسور، چشمان بزرگ ولی ضعیفی داشت و شکارچی ماهری محسوب نمی‌شد. این موضوع سبب شده بود تا بیش‌تر در نزدیک سطح اقیانوس‌ها زندگی کند تا بتواند از موجودات نزدیک به سطح آب تغذیه کند.

موساسور در رده‌بندی دایناسورها قرار نمی‌گیرد و به‌عنوان یک خزنده و اجداد مارها و بزمجه‌ها به‌حساب می‌آید. به‌علاوه همانند تمام دلفین‌ها و وال‌ها، موساسورها هم برای تنفس به سطح آب می‌آمدند.

جالب است بدانید که دایناسور عظیم‌الجثه‌ای که در فیلم «دنیای ژوراسیک» Jurassic World به‌عنوان موساسور معرفی می‌شود، تقریبا دو برابر اندازه‌ی بزرگ‌ترین موساسور است. درحالی‌که بزرگ‌ترین موساسور نزدیک به ۱۸ متر طول داشته، موساسور فیلم دنیای ژوراسیک، ۳۰ متر طول دارد.